අද අපි කතා කරන්න යන්නේ රටකට ආපු ආක්‍රමණයක් මොලේ පාවිච්චි කරලා ඒ රටේ මිනිස්සු වලක්කව ගත් හැටි . මේ කතාව කියවලා ඉවර උනාම ඔයාලටම තේරෙයි ඒ වෙලාවට උපක්‍රමශීලි වෙලා තමන් බේරෙන්නේ කොහොමද කියලා. අද කතාව යොම් කිපුර් යුද්ධය ගැනයි.

යොම් කිප්පූර් යුද්ධය, ඔක්තෝබර් යුද්ධය, රාමදාන් යුද්ධය, 1973 ඔක්තෝබර් අරාබි-ඊශ්‍රායල් යුද්ධය හෝ හතරවන අරාබි-ඊශ්‍රායල් යුද්ධය, ඊජිප්තුව සහ සිරියාව විසින් ඔක්තෝබර් 6 වන දින ආරම්භ කරන ලද අරාබි-ඊශ්‍රායල් යුද්ධවලින් හතරවන යුද්ධය ලෙසද හදුන්වනවා .1973, යොම් කිප්පූර්හි යුදෙව් ශුද්ධ දිනයේදී. එය ඉස්ලාමයේ උපවාසයේ පූජනීය මාසය වන රාමසාන් සමයේදී ද සිදු වූ අතර එය 1973 ඔක්තෝබර් 26 දක්වා පැවත්වෙනවා . අවසානයේ එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය යන රටවල් දෙකම ඔවුන්ගේ සගයන් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා වක්‍ර ගැටුමකට ඇද දැමූ යුද්ධය දියත් කරනු ලබනවා.

සය දින යුද්ධය (1967), පෙර අරාබි-ඊශ්‍රායල් යුද්ධය, ඊශ්‍රායලය විසින් සිනායි අර්ධද්වීපය සහ ගෝලාන් කඳුකරය ඇතුළු අරාබි භූමි ප්‍රදේශ අල්ලාගෙන අත්පත් කර ගත් අතර, වසර ගණනාවක් වරින් වර සටන් සිදු වුනා. ඇට්රිෂන් යුද්ධය (1969-70) අවසන් වීමෙන් ටික කලකට පස්සෙ ඊජිප්තුවේ ජනාධිපති බවට පත් වූ අන්වර් සදාත්, එක්සත් ජාතීන්ගේ 242 යෝජනාවට අනුව, ඊශ්‍රායලය තමන් අල්ලා ගත් භූමි ප්‍රදේශ නැවත ලබා දෙන්නේ නම්, සාමකාමී විසඳුමකට එළඹීමට ප්‍රකාශ කලා. ඊශ්‍රායලය එම කොන්දේසි ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, සටන 1973 දී පූර්ණ පරිමාණ යුද්ධයක් දක්වා වර්ධනය වුනා

ඔක්තෝබර් 6 වැනිදා පස්වරුවේ ඊජිප්තුව සහ සිරියාව පෙරමුණු දෙකකින් ඊශ්‍රායලයට ප්‍රහාර එල්ල කළේය. ඔවුන්ගේ වාසියට විස්මිත අංගයක් ඇතිව, ඊජිප්තු හමුදා බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා පහසුවෙන් සූවස් ඇළ තරණය කළ අතර, අපේක්ෂිත ජීවිත හානිවලින් ඉතා සුළු කොටසක් පමණක් විඳිමින්, ඊශ්‍රායල ස්ථාන වෙත ප්‍රහාරයක් දියත් කිරීමටත්, ගෝලාන් කඳුකරයට කඩා වැදීමටත් සිරියානු හමුදාවන්ට හැකි විය. . ඊජිප්තු සහ සිරියානු ප්‍රහාරවල තීව්‍රතාවය,හේතුවෙන් 1967 තත්ත්වය මෙන් නොව, ඊශ්‍රායලයේ සංචිත අවි ආයුධ ඉක්මනින් අවසන් වීමට පටන් ගත්තේය. ඊශ්‍රායල අගමැතිනි ගෝල්ඩා මේර් ආධාර සඳහා එක්සත් ජනපදය දෙසට හැරුණු අතර ඊශ්‍රායල සාමාන්‍ය කාර්ය මණ්ඩලය යුධ උපාය මාර්ගයක් කඩිමුඩියේ සකස් කළහ. සෝවියට් සංගමය ඊජිප්තුවට සහ සිරියාවට නැවත සැපයීමේ උත්සාහය ආරම්භ කළ විට ඊශ්‍රායලයට උදව් කිරීමට එක්සත් ජනපදයේ ඇති අකමැත්ත වේගයෙන් වෙනස් විය. එ.ජ. අරාබි රටවල් මිල අධික තෙල් සම්බාධක පැනවූ අතර විවිධ එක්සත් ජනපද සහචරයින් ආයුධ නැව්ගත කිරීමට පහසුකම් සැලසීම ප්‍රතික්ෂේප කළද, රිචඩ් නික්සන් ඊශ්‍රායලයට හදිසි සැපයුම් මාර්ගයක් පිහිටුවීමෙන් ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කළේය.

ඊජිප්තු හා සිරියානු හමුදා දැඩි ප්‍රහාර දිගින් දිගටම එල්ල කරන ලදි .ඊශ්‍රායලය වහාම ඊජිප්තු හමුදා සිටින දිශාවට ගුවන් ප්‍රහාර එල්ල කිරිමට පටන් ගන්නවා.නමුත් එම යානා වලට ප්‍රති ප්‍රහාර දැක්වීම සදහා රුසියාවෙන් ඊජිප්තු හමුදා සදහා ගුවන් යානා නාශක මිසයිල ලබා දී තිබුනා.දෙවෙනුව ඊශ්‍රායලය තමන්ගේ යුද ටැංකි ඊජිප්තු හමුදා දෙසට ප්‍රතිප්‍රහාර සදහා යොමු කෙරුණි.
අවාසනාවකට ඊජිප්තු හමුදා මේ සදහාත් හොද සුදානමකින් පසු විය.ඊශ්‍රායල යුද ටැංකි වෙත දැඩි ප්‍රහාරයක් ඊජිප්තු හමුදා එල්ල කරනවා .මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ එක හමුදා බටයෙකුට යුද ටැංකි නාශක අවියක් ඔසවාගෙන යා හැකි පරිදි එම අවි සකසා තිබීමයි . මේ නිසා ඊශ්‍රායල දෙවෙනි සැලස්මත් මේ ආකාරයෙන් ව්‍යර්ථ විය
.
ඊශ්‍රායලය අලුත් යුද උපක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කරනවා
ඊශ්‍රායලය සන්නද්ධ සේනාංක දෙකක් බලමුලු ගන්වා තිබූ අතර එය ඉක්මනින්ම සිරියානු ඉදිරි ගමන පසුබැසීමක් බවට පත් කළේය. ඊශ්‍රායලය ඉදිරියට ගියේ සිරියාවේ අභ්‍යන්තර ප්‍රදේශය අල්ලාගෙනය.එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉරාක, සෞදි සහ ජෝර්දාන හමුදාවල ඒකක ප්‍රතිප්‍රහාරයට මුහුණ දීම සඳහා සිරියානු පෙරමුණේ සටනට එක් වූහ. කෙසේ වෙතත්, ඊශ්‍රායල හමුදාව සැලකිය යුතු ලෙස ජයග්‍රහණ අත්කර ගැනීමට සමත් වේ – දමස්කස් සිට කිලෝමීටර් 35 ක් ඇතුළත ඉදිරියට යාම සහ සිරියාවට යුද්ධය නැවත්විම සදහා සාකච්චා මේසයට ගේන ඒමට තරම් සඳහා නව භූමි ප්‍රදේශ අත්පත් කර ගන්නා ලදී .

සෝවියට් සමාජවාදී සමූහාණ්ඩුව සහ ඇමරිකානුවන් යන දෙපාර්ශයම ඔවුන්ගේ ආයුධ ඔවුන්ගේ සහචරයින්ට ටැංකි සහ කාලතුවක්කු ඇතුළු ආයුධ ගුවන්ගත කිරීමට පටන් ගත්හ.යුද්ධය ආරම්භ වී දින 10 කට පසු ඔක්තෝබර් 16 වන දින, Ariel Sharon ගේ අණ යටතේ ඊශ්‍රායල හමුදා, ඊජිප්තු සහ සිරියානු ආරක්ෂක වළලු විනිවිද යාමට සමත් වූ අතර ඊජිප්තු අගනුවර වන කයිරෝ වෙත අදහාගත නොහැකි දුරක් පැමිණියහ.මේ හේතුව නිසාවෙන් ඊශ්‍රායලයට පහර දීම සදහා ඊජිප්තු හමුදා
තම යුද ටැංකි ඉදිරියට ගෙන එනු ලබනවා . යුද ටැංකි ඉදිරියට පැමිනිම හේතුවෙන් තම හමුදාව සතු ගුවන් ආරක්ෂණ පද්ධතියෙන් ඉදිරියට පැමිනෙනවා.වහාම ක්‍රියාත්මක වෙන ඊශ්‍රායලය ගුවන් හමුදාව ඉතා විශාල යුධ ටැංකි ප්‍රමාණයක් විනාශ කරනු ලබනවා .

සුවස් ඇල තරණය කොට ඊජිප්තු හමුදාවේ දෙවෙනි පෙලෙට ප්‍රහාරයක් දියත් කරනු ලබනවා .මෙහි අරමුණ වනුයේ ඊජිප්තු හමුදාවේ ගුවන් යානා නාශක පද්ධතිය අඩපණ කිරීමයි.ඊශ්‍රායලය මේ සදහා පාවෙන පාලමක් යොදාගන්නවා Building Blocks සවිකරන ආකාරයට මෙම පාලම සකස් කරනවා.

ඔක්තෝබර් 17 වන දින අරාබිවරු වෙනස් උපක්රමයක් භාවිතා කිරීමට තීරණය කළහ .ඛනිජ තෙල් අපනයනය කරන රටවල සංවිධානය (OPEC) යටතේ අරාබි තෙල් නිෂ්පාදනය කරන රටවල් සිය තෙල් නිෂ්පාදනය සියයට පහකින් අඩු කිරීමට තීරණය කළේය.අරාබි රටවල් තෙල් සැපයුම අත්හිටුවමින් එක්සත් ජනපදයට සම්බාධක පැනවීය.

ඔක්තෝබර් අවසන් සතිය වන විට දෙපාර්ශවය සටන් විරාම ගිවිසුමක් පිළිගැනීමට සූදානම්ව සිටියහ.ඇස්තමේන්තු වලට අනුව මිය ගිය ඊශ්‍රායල සොල්දාදුවන් සංඛ්‍යාව 2,600 සහ 8,800 තුවාල ලැබූ අතර, එකල ඊශ්‍රායල ජනගහනයට සාපේක්ෂව සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයකින් විශාල වන අතර ඊජිප්තුවට මිනිසුන් 7,700 ක් සහ සිරියාවට 3,500 ක් පමණ අහිමි වූ බව වාර්තා වේ.

ඔක්තෝබර් 22 දින, එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලය විසින් සටන් විරාමයක් ඉල්ලා සිටි 338 යෝජනාව සම්මත කරන ලද අතර, 1967 දී සම්මත කරන ලද 242 යෝජනාව යලි තහවුරු කරන ලද අතර, 1967 දී ඊශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කරගත් ප්‍රදේශවලින් ඉවත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය.

දින හයකට පසු, ඊශ්‍රායල සහ ඊජිප්තු හමුදා නායකයින් සටන් විරාමයක් ගැන සාකච්ඡා කිරීමට රැස් වූහ. එය වසර 25 කට පසු දෙරටේ හමුදා නියෝජිතයන් අතර පළමු හමුව විය. නමුත් යුධ පිටියේ ව්‍යාකූලත්වය තුළ ගැටුම් දිගටම පැවතීම නිසා සාකච්ඡා ව්යාකුලත්වයට පත්ව ගියේය.ඉන්පසුව එක්සත් ජනපදය ඊශ්‍රායලය, සිරියාව සහ ඊජිප්තුව අතර විසන්ධි කිරීමේ ගිවිසුම් ලබා ගැනීම සඳහා දැඩි රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ප්‍රයත්නයන් ආරම්භ කළ අතර එවැනි ගනුදෙනුවලට එළැඹීමට ඩොලර් මිලියන ගණනක් ඔවුන්ට ලබා දුන්නේය.
නොවැම්බර් 6, අඟහරුවාදා, Kissinger, සදාත් සමඟ ඔහුගේ පළමු හමුවීම සඳහා කයිරෝ වෙත පියාසර කළේය. දින හතරකට පසු, සූවස් නගරයට සහ වටලනු ලැබූ ඊජිප්තු 3 වන හමුදාවට දෛනික මිලිටරි සැපයුම් නොවන බවට සහතික කරන මූලික ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදී.අලුත් අවුරුද්ද එළඹෙත්ම, ඊජිප්තු-ඊශ්‍රායල විසන්ධි කිරීම සඳහා වූ ඔහුගේ මහා සැලැස්මේ මීළඟ පියවර සඳහා කිසිංගර් නැවත කලාපයට පැමිණියේය. 1974 ජනවාරි 11 වන දින ඔහු සදාත් හමුවීමට දකුණු ඊජිප්තුවේ අස්වාන් නගරයට පැමිණියේය. ඊළඟ දවසේ ඔහු ටෙල් අවිව් බලා පිටත් විය. දෙපාර්ශවයම විසන්ධි කිරීමේ ගිවිසුමක් පිළිගත්තේය.

අරාබිවරුන් සහ ඊශ්‍රායලය යන දෙදෙනාම යුද්ධයේ ජයග්‍රහණය ප්‍රකාශ කළහ. ඊශ්‍රායලය සමඟ 1948, 1956 සහ 1967 යුද්ධවලදී නැවත නැවතත් අහිමි වීමෙන් පසුව අරාබි රටවල් ඔවුන්ගේ පරාජයන් ගලවා ගැනීමට සමත් විය.
වසර හතරක් ඇතුළත, 1977 දී, සදාත් ජෙරුසලමට ගොස් ඊශ්‍රායල පාර්ලිමේන්තුව වන නෙසෙට් වෙත සාම කතාවක් කළේය.

පිටපත – ඉසුරු අබේසිංහ.